過崗龍為我國傳統中藥,过岗其主要化學成分為三萜類、黃酮類、龙化理活酚酸類、学成性及甾醇類化合物等,分药具有抗炎、鎮痛、质量抗菌、控制抗氧化、研究抗補體等藥理活性。进展本文綜述了過崗龍的过岗化學成分、藥理活性及質量控製的龙化理活研究現狀與進展,為過崗龍的進一步開發與利用提供參考依據。
過崗龍為豆科Leguminosae榼藤子屬植物榼藤子Entada phaseoloides(Linn.)Merr.的学成性及幹燥藤莖,又名過江龍、分药過山楓、质量大血藤、控制扭骨風、研究過崗扁龍、脊龍等,分布於福建、台灣、廣東、廣西、雲南等省區。過崗龍性涼,味澀、微苦,歸肝、脾經,有小毒,具祛風除濕、活血通絡之功效,臨床上用於治療風濕痹痛、腰腿疼痛、跌打腫痛等疾病。瑤醫還用於治療偏癱、痔瘡出血、蛇蟲咬傷等。過崗龍在臨床上應用廣泛,市售藥品過崗龍片為過崗龍浸膏片,具有祛風除濕、活絡止痛之功效,用於治療風濕性關節炎、腰腿痛、四肢痹痛、大骨節病等。此外,過崗龍還是市售藥品複方風濕寧注射液、複方風濕寧片、複方風濕寧膠囊和羅浮山風濕膏藥等的主要成分。本文綜述了近年來過崗龍的化學成分、藥理活性和質量控製等方麵的研究進展,為其深入研究和開發利用提供參考依據。
過崗龍中含有多種化學成分,迄今為止,從中分離得到的有三萜及其皂苷、黃酮及其苷、酚酸、甾醇等化學成分。
Xiong等從過崗龍中分離得到23個三萜及其皂苷類化合物,主要是以藤子酸(entagenic acid,14)為苷元的五環三萜苷類化合物,苷元的C-3和C-28位常與糖基相連,所連的糖主要為葡萄糖(glc)、阿拉伯糖(ara)、木糖(xyl)和芹糖(api)等。從過崗龍中分離鑒定三萜及其苷類化合物包括entagenic acid 28-O-β-D-xylopyranosyl-(1→2)--β-D-glucopyranoside(1)、entagenic acid 28-O-β-D-xylopyranosyl-(1→2)--(6-O-acetyl)-β-D-glucopyranoside(2)、entagenic acid 28-O--β-D-glucopyranosyl-(1→4)--β-D-glucopyranosyl ester(3)、entagenic acid 28-O--β-D-glucopyranosyl-(1→4)--β-D-glucopyranosyl ester(4)、entagenic acid 28-O--β-D-glucopyranosyl-(1→4)--(6-O-acetyl)-β-D-glucopyranosyl ester(5)、entagenic acid 28-O--β-D-glucopyranosyl-(1→4)--(6-O-acetyl)-β-D-glucopyranosyl ester(6)、3β-O-2-acetamido-2-deoxy-β-D-glucopyranosyl entagenic acid 28-O--β-D-glucopyranosyl-(1→4)--(6-O-acetyl)-β-D-glucopyranosyl ester(7)、3β-O-β-D-glucopyranosyl entagenic acid 28-O-β-D-apiofuranosyl-(1→3)-β-D-xylopyranosyl-(1→2)]--(6-O-acetyl)-β-D-glucopyranosyl ester(8)、3β-O-2-acetamido-2-deoxy-β-D-glucopyranosyl entagenic acid 28-O-β-D-apiofuranosyl-(1→3)-β-D-xylopyranosyl-(1→2)--(6-O-acetyl)-β-D-glucopyranosyl ester(9)、3β-O-β-D-xylopyranosyl-(1→3)-α-L-arabinopyranosyl-(1→6)--2-acetamido-2-deoxy-β-D-glucopyranosyl entagenic acid 28-O--β-D-glucopyranosyl-(1→4)]--(6-O-acetyl)-β-D-glucopyranosyl ester(10)、3β-O-β-D-xylopyranosyl-(1→3)-α-L-arabinopyranosyl-(1→6)--2-acetamido-2-deoxy-β-D-glucopyranosyl entagenic acid 28-O-β-D-apiofuranosyl-(1→3)-β-D-xylopyranosyl-(1→2)--(6-O-acetyl)-β-D-glucopyranosyl ester(11)、3β-O-β-D-xylopyranosyl-(1→3)-α-L-arabinopyranosyl-(1→6)--2-acetamido-2-deoxy-β-D-glucopyranosyl echinocystic acid 28-O-β-D-apiofuranosyl-(1→3)-β-D-xylopyranosyl-(1→2)--(6-O-acetyl)-β-D-glucopyranosyl ester(12)、3β-O-β-D-xylopyranosyl-(1→3)-α-L-arabinopyranosyl-(1→6)--2-acetamido-2-deoxy-β-D-glucopyranosyl oleanolic acid 28-O--β-D-glucopyranosyl-(1→4)]--(6-O-acetyl)-β-D-glucopyranosyl ester(13)、藤子酸(entagenic acid,14)、3-O--2-(acetylamino)-2-deoxy-β-D-glucopyranosyl entagenic acid(15)、3O-2-(acetylamino)-2-deoxy-β-D-glucopyranosyl entagenic acid-28-O-β-D-xylopyranosyl-(1→2)-β-D-glucopyranoside(16)、3-O--2-(acetylamino)-2-deoxy-β-D-glucopyranosyl entagenic acid(17)、3-O--2-acetamino-2-deoxy-β-D-glucopyranosyl]echinocystic acid(18)、3βO--15α,16α-dihydroxy-11-oxoolean-12-en-oic acid 28-O-β-D-xylopyranosyl-(1→2)-β-D-glucopyranoside(19)、3βO--15α,16α-dihydroxy-11-oxo-olean-12-en-28-oic acid 28-O-β-D-xylopyranosyl-(1→2)-β-D-glucopyranoside(20)、3βO--15α,16α-dihydroxy-oleana-11,13(18)-dien-28-oic acid 28-O-β-D-xylopyranosyl-(1→2)-β-D-glucopyranoside(21)、3βO--15α,16α-dihydroxy-oleana-11,13(18)-dien-28-oic acid 28-O-β-D-xylopyranosyl-(1→2)-β-D-glucopyranoside(22)和3βO--15α,16α-dihydroxy-11α,12α-epoxyoleana-28,13β-olide(23)。過崗龍中分離得到的三萜及其苷類化合物結構見圖1。
黃酮及其苷類是過崗龍中的另一大類成分。Zhao等從過崗龍中分離得到5個多甲基黃酮類化合物和3個查爾酮類化合物,熊慧等對過崗龍的化學成分進行了係統研究,從中分離得到9個黃烷-3-醇、查爾酮和雙黃酮類化合物。Li等從過崗龍的乙酸乙酯部位分離得到16個黃酮、二氫黃酮和查爾酮類化合物,Dong等從過崗龍的乙醇提取物中分離得到21個化合物,其中20個為黃酮、二氫黃酮、黃烷-3-醇和查爾酮類化合物。此外,過崗龍的醋酸乙酯部位還首次分離得到表沒食子兒茶素沒食子酸酯、表兒茶素沒食子酸酯、落新婦苷和甘草苷等黃酮類化合物。已分離鑒定的該類成分化合物名稱和結構式見表1和圖2。
此外,過崗龍中還含有尿嘧啶核苷(uridine,63),酚酸類化合物3,4-二羥基苯甲酸(protocatechuic acid,64)、香草酸(vanillic acid,65)和沒食子酸(gallic acid,66),以及甾醇類化合物β-穀甾醇(β-sitosterol,67)和胡蘿卜苷(daucosterol,68)等化學成分。
聲明:本文所用圖片、文字來源《中國藥師》,版權歸原作者所有。如涉及作品內容、版權等問題,請與本網聯係刪除。
相關鏈接:藥理活性,二氫黃酮,醋酸乙酯